حرم امام حسین علیه السّلام
سه روز پس از شهادت مظلومانه‌ی امام حسین علیه السّلام و یارانش، قبیله‌ی بنی اسد به کربلا آمده و پیکر امام و یارانش را دفن کردند. قبیله‌ی بنی اسد برای قبر امام علیه السّلام نشانه‌ای در نظر گرفتند و درخت سدره‌ای را علامت آن ساختند. اینان حضرت علی اکبر علیه السّلام را در زیر پای امام علیه السّلام و فرزند کوچکش علی اصغر علیه السّلام را بر روی سینه‌ی حضرت به خاک سپردند. حضرت ابوالفضل علیه السّلام را در محل شهادتش و بقیه‌ی اصحاب را در قسمت شرقی مزار به خاک سپردند. برای حبیب بن مظاهر که از بزرگان بنی اسد بود نیز قبری جداگانه کندند (مجمع البحرین- طریحی).
نخستین بنا و امارت بر قبر اباعبدالله الحسین علیه السّلام را مختار بن ابی عبیده ثقفی پس از قیام خود ساخت. این بنا که از گچ و آجر ساخته شده بود تا عهد بنی عباس باقی ماند (اعیان الشیعه- محسن الامین- جلد ۴). در آن زمان به دستور هارون عباسی آرامگاه فرزند رسول خدا علیهم السّلام را ویران کردند و شخم زدند.
در زمان مامون و ولیعهدی امام رضا علیه السّلام بنای ساده‌ای برای حرم ساخته شد که چند سال بعد به دستور متوکل عباسی خراب شد و آب رود را بر آن باز کردند و زمین را شخم زدند ( اعیان الشیعه- محسن الامین- جلد ۴).
در سال ۲۴۷ منتصر عباسی اجازه باز ساخت حرم را داد. در سال ۳۷۲ عضدالدوله دیلمی آل بویه دستور ساخت همه‌ی عتبات را داد. در آن زمان آرامگاهی ساختند با گنبد که ساختمان و گنبد اصلی آن همچنان باقی مانده است. در سال ۴۰۷ بر اثر یک آتش سوزی تصادفی تزیینات داخلی حرم از بین رفت. حرم امام حسین علیه السّلام از اماکنی بود که از حمله و تعرض مغولان در امان ماند.
پادشاهان صفویه به تعمیرات و توسعه‌ی حرم پرداختند. شاه اسماعیل که خود شبی در حرم اعتکاف کرده بود دستور ساخت صندوق خاتم و طلاکاری ضریح را صادر کرد. نادر شاه نیز در سال ۱۱۳۵ در امر توسعه و تزیین حرم اقدام کرد (دایره المعارف تشیع-جلد یک).
آغا محمد خان قاجار در سال ۱۲۰۵ دستور نوسازی گنبد و طلا کاری آن را صادر نمود. در روز عید غدیر سال ۱۲۱۶ مسعود بن عبدالعزیز وهابی در راس لشکری بزرگ به کربلا حمله کرد و بعد از کشتاری بی رحمانه آرامگاه حسینی را ویران و اموال آن را غارت کرد.
فتحعلی شاه دستور بازسازی حرم و ضریح را داد و مناره‌های آن را طلا کاری کرد این تعمیرات در زمان محمد شاه و ناصرالدین شاه نیز ادامه داشت. هرچند کلیه‌ی کتیبه‌های ساخت حرم در دوره‌ی صدام نابود شد.
امروزه حرم امام حسین علیه السلام در قلب شهر کربلا قرار دارد. این حرم ۶۵ حجره و ایوان و ۱۰ در ورودی دارد. در مقابل حرم، ایوان بزرگی معروف به ایوان طلا وجود دارد. در صحن حسینی نیز قبر جمعی از علمای امامیه و سلاطین شیعه وجود دارد. آیینه کاری‌ها و سنگ مرمر کف و تزیینات همگی کار هنرمندان ایرانی می‌باشد. ضریح جدید حرم که همانند ضریح قبلی شش گوشه است توسط استاد هنرمند ایرانی محمود فرشچیان طراحی و با کمک اساتید بزرگ خط و قلم زن ایرانی چون استاد مصطفی حدادزاده و ... در طول شش سال در قم ساخته شد. این اثر هنری و ارزشمند از سال ۹۱ زینت بخش حرم امام حسین علیه السّلام می‌باشد.
